عفونت زنانه دردسرساز!درباره شایع ترین بیماری زنان چه می دانید؟
بعضی وقت ها باید بیشتر مراقب خودمان باشیم ولی توجه چندانی به این مسئله نداریم. در حالی که همه ما به راحتی می توانیم بیمار شویم و هیچ استثنایی هم برای این موضوع وجود ندارد.
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از برترینها، گاهی می خواهیم از ابتلا به بیماری پیشگیری کنیم ولی برعکس عمل می کنیم و به جای پیشگیری از بیماری، زمینه ابتلا به بیماری را فراهم می کنیم. بعضی وقت ها با خوددرمانی وضعیت بدتری را به وجود می آوریم و گاهی با به تعویق انداختن درمان، برای خود مشکلات زیادی را ایجاد می کنیم.
عفونت واژن یکی از بیماری هایی است که خانم های بسیاری در طول زندگی خود آن را بارها و بارها تجربه می کنند و در نگاه اول شاید عفونت واژن یک بیماری ساده به نظر برسد ولی ابتلا به این بیماری خالی از دردسر نیست و باید حتما تحت نظر پزشک درمان شود.
«دکتر عزیزه قاسمی نژاد» متخصص زنان و فلوشیب نازایی و دانشیار علوم پزشکی دانشگاه تهران نکات مهمی را که درباره عفونت واژن می خواهید بدانید، به شما می گوید.
اشتباه نکنید
عفونت واژن مثل هر بیماری دیگری دارای علائم مخصوص به خود است. مهمترین علائم ابتلا به عفونت واژن ترشحات غیرطبیعی محسوب می شود. البته باید به این نکته توجه داشت که ترشحات باید حتما با خارش یا سوزش همراه باشند، در غیر این صورت می توانند نشانه ای از تخمک گذاری طبیعی ماهانه باشند.
یکی دیگر از علائم ابتلا به عفونت واژن که خانم ها باید آن را جدی بگیرند، تغییر رنگ ترشحات است. ترشحات می توانند به رنگ های زرد، سبز و خاکستری دربیایند. حتی ترشحات بی رنگی که همراه با خارش و سوزش باشند نیز نشاندهنده ابتلا به عفونت واژن است. بوی بد هم می تواند یکی دیگر از نشانه های ابتلا به عفونت واژن باشد.
شایع ترین بیماری زنان را بشناسید
عفونت واژن یکی از شایع ترین بیماری های زنان محسوب می شود و بیشترین مراجعات خانم ها به درمانگاه های زنان و زایمان به دلیل ابتلا به عفونت واژن است. عفونت واژن با نام «واژنیت» شناخته می شود.
این بیماری در سنین 14 تا 49 سال بسیار شایع است و هر خانمی در طول عمر خود بارها و بارها می تواند به این بیماری مبتلا شود، در واقع از زمانی که تخمک گذاری در بدن اتفاق می افتد، شانس ابتلا به عفونت واژن نیز بالا می رود.
وقتی عفونت به سراغ تان می آید
گاهی اوقات دلیل خارش یا سوزش ارتباطی به عفونت ندارد که تشخیص این مسئله بر عهده پزشک متخصص است. برای مثال زنان یائسه مستعد خارش و سوزش هستند که این خارش و سوزش ناشی از عفونت نیست. زمانی که خانم ها به سن یائسگی می رسند، تخمدان های آنها عملکرد قبلی خود را از دست می دهند و هورمون هایی که قبل از یائسگی در بدن ترشح می شدند از بین می روند. نتیجه از بین رفتن ترشح هورمون ها، نازک شدن پوست است که در نتیجه این مسئله خارش ایجاد می شود و خارش زیاد، سوزش را برای فرد به وجود می آورد.
کودکان هم مبتلا می شوند؟
کودکان دختر هم می توانند همانند افرادی که به سن بلوغ رسیده اند، دچار عفونت واژن شوند که البته این مسئله در کودکان خیلی کمتر دیده می شود. زمانی که مادر بهداشت را به خوبی رعایت نکند و پوشک و لباس های کودک را در زمان مناسب عوض نکند، این مسئله می تواند باعث ابتلای کودک به این عفونت شود که علامت ابتلا به آن در کودکان نیز سوزش و خارش می تواند باشد و در صورت مشاهده این مسئله باید کودک را برای درمان نزد پزشک برد تا مشکلات جدی تری برای او به وجود نیاید.
وقتی در بهداشت افراط می کنید
برخی از میکروارگانیسم ها به شکل طبیعی در واژن همه افراد وجود دارند که این میکروارگانیسم ها با بدن انسان هم زیستی دارند. زمانی که بنا بر هر دلیلی تعداد این میکروارگانیسم ها زیاد شود، فرد دچار عفوت واژن خواهد شد. یکی از کارهایی که خانم ها را می تواند مستعد ابتلا به این نوع عفونت کند، استفاده بیش از اندازه و غیرمنطقی از دوش های واژینال و ژل بهداشتی است.
این دوش ها می توانند در برخی از افراد علاوه بر ایجاد حساسیت و آلرژی، با افزایش تعداد میکروارگانیسم های طبیعی بدن، باعث ابتلا به عفونت واژن شوند. یکی دیگر از مواردی که می تواند منجر به این نوع عفونت شود، استفاده از تامپون هاست. به همین دلیل نباید از این نوع محصولات استفاده کرد.
عفونتی که تکرار می شود
گاهی برخی از میکروارگانیسم ها (انگل عامل این نوع عفونت) به شکل طبیعی در بدن خانم ها وجود ندارد و از طریق رابطه زناشویی از همسر به فرد منتقل می شوند، در چنین شرایطی هم باید خانم و هم همسر او تحت درمان قرار بگیرند در غیر این صورت مجددا بعد از درمان، عفونت منتقل خواهد شد.
عوامل دیگر برای ابتلا
یکی دیگر از عواملی که می تواند باعث ابتلا به عفونت واژن شود، بارداری است. به همین دلیل خانم های باردار باید مرتبا معاینات دوره ای خود را انجام بدهند تا در صورت ابتلا به این نوع عفونت درمان شوند.
ابتلا به بیماری دیابت می تواند خانم ها را مستعد ابتلا به عفونت واژن به ویژه عفونت های قارچی کند. یکی دیگر از دلایل ابتلا به عفونت واژن استفاده از داروهایی است که به منظور کاهش ایمنی برای برخی از بیماران به ویژه بیمارانی که پیوند کلیه و کبد انجام داده اند، تجویز می شود.
لطفا آرام باشید
شاید خیلی از افراد تصور کنند که استرس یکی از دلایل ابتلا به عفونت واژن است، در حالی که استرس نقش چندانی در ابتلا به این نوع عفونت ندارد و فردی که دچار استرس می شود، تنها ممکن است خارش را تجربه کند که این مسئله ارتباطی به عفونت ندارد و برخی از خانم ها ابتلا به عفونت را با استرس مرتبط می دانند که این مسئله از نظر علمی ثابت نشده است.
بهداشت حرف اول را می زند
یکی دیگر از مواردی که باید مورد توجه خانم ها قرار بگیرد رفتن به اپیلاسیون است. چنانچه برای انجام اپلاسیون، بهداشت رعایت نشود، می تواند احتمال ابتلا به عفونت واژن را بالا ببرد. گرچه تاکنون گزارشی مبنی بر ابتلا از طریق اپیلاسیون گزارش نشده ولی خانم ها باید به این مسئله توجه کافی داشته باشند.
خوددرمانی را فراموش کن!
برخی از افراد برای درمان بیماری به خوددرمانی روی می آورند که این مسئله در عفونت واژن نیز دیده می شود. از آنجایی که عوامل ابتلا به عفونت واژن زیاد هستند، درمان های متفاوتی باید در نظر گرفته شوند که تشخیص نوع عامل ابتلا به عفونت توسط بیمار ممکن نیست.
برای مثال برخی از افراد تصور می کنند که با استفاده از یک پماد مخصوص عفونت با باکتری، می توانند از شر عفونت رها شوند، در حالی که عامل عفونت می تواند قارچی باشد که باید از داروهای مخصوص ضد قارچ کمک گرفت.
گاهی افراد با به تعویق انداختن درمان اصولی توسط پزشک، باعث مزمن شدن عفونت می شوند. همچنین مصرف خودسرانه دارو می تواند باعث مقاوم شدن عامل ابتلا به عفونت شود. گاهی در کنار درمان عفونت باید کارهای دیگری نیز برای بیمار انجام شود. برای مثال، در برخی موارد عفونت می تواند نشانه ای از ابتلا به بیماری های جدی تر باشد.
همچنین گاهی عفونت می تواند نشانه ای از ابتلا به تب خال تناسلی، اچ.آی.وی، سوزاک، زگیل تناسلی، سرطان دهانه رحم و ... باشد. به همین دلیل پزشک متخصص زنان در کنار درمان عفونت واژن ممکن است تست پاپ اسمیر (تستی که برای غربالگری سرطان انجام می شود) و کارهای دیگری را برای بیمار در نظر بگیرد که در زمان خوددرمانی چنین مواردی از نظر دور می ماند.
درمان آسان و سریع
چنانچه خانم ها با مشاهده اولین علائم عفونت به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند، درمان به راحتی و خیلی سریع اتفاق می افتد. درمان هایی که پزشک متخصص زنان در نظر می گیرد با توجه به عامل به وجود آورنده عفونت متفاوت است و داروها می توانند به صورت موضعی، خوراکی یا هر دو باشند.
نحوه مصرف دارو مهم است و خانم ها (و در برخی عفونت ها، همسر) باید دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنند تا دوره درمان تکمیل شود و اثری از عفونت در بدن باقی نماند. معمولا درمان 7 تا 8 روز به طول می انجامد.
سرکه می تواند به درمان عفونت کمک کند، به همین دلیل خانم ها می توانند در یک لگن تمیز که در آن آب ولرم به همراه مقدار کمی سرکه (به صورت رقیق) ریخته شده است، برای چند دقیقه بنشینند.
اتفاق های ناخوشایند از راه می رسند
وقتی افراد درمان عفونت واژن را جدی نگیرند باید منتظر مشکلات ناخوشایند باشند. برای مثال عدم درمان برخی از عفونت ها می تواند باعث مسدود شدن یا ایجاد چسبندگی در لوله های فالوپ (لوله های تخمدان) شود. همچنین ممکن است عدم درمان، آبسه تخمدان و آسیب جدی تخمدان را به همراه داشته باشد که می تواند باعث نازایی شود.
درمان عفونت در بارداری را باید جدی گرفت چون عفونت می تواند پاره شدن کیسه آب را به همراه داشته باشد. زایمان زودرس یکی دیگر از مشکلات عدم درمان عفونت واژن محسوب می شود.
باید نباید
لباس هایی برای ابتلا به عفونت!
* امروزه سبک زندگی و نوع لباس پوشیدن با تغییرات زیادی همراه شده است که این تغییرات می تواند خانم ها را مستعد ابتلا به عفونت واژن کند. اگر می خواهید از ابتلا به عفونت واژن پیشگیری کنید، باید از پوشیدن شلوارهای تنگ و چسبان مثل ساپورت و شلوارهای جین خیلی تنگ خودداری کنید.
* یکی دیگر از مواردی که می تواند باعث ابتلا به عفونت واژن شود، پوشیدن لباس هایی است که جنس آنها نخی نیست. برای اینکه دچار این نوع عفونت نشوید نباید لباس هایی که جنس آنها پلاستیکی است، بپوشید. انتخاب یک لباس زیر مناسب نخی می تواند در این مسئله بسیار مهم باشد.
* تعویض روزانه لباس ها به ویژه لباس های زیر یکی دیگر از مواردی است که باید به آن توجه ویژه شود. لباس های خود را نباید در حمام یا روی شوفاژ قرار بدهید و حتما باید زیر نور مستقیم آفتاب یا نور غیرمستقیم آفتاب (از پشت پنجره قرار بدهید. اتو کشیدن لباس ها هم می تواند در این مسئله نقش مهمی داشته باشد و مانع از ابتلا به عفونت واژن شود.
* خشک کردن واژن با دستمال توالت باید انجام شود ولی افراط در این مسئله نیز می تواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد و گاهی منجر به عفونت شود.
* برای پیشگیری از عفونت نباید از محصولات بهداشتی که در آنها عطر و مواد خاص به کار رفته است، استفاده کرد چون این دسته از مواد می توانند باعث ابتلا به آلرژی و گاهی فعال شدن میکروارگانیسم ها شوند.
* خانم ها هنگام شستشوی خود، این کار را از سمت جلو به عقب انجام بدهند چون مدفوع یکی از مهمترین عواملی است که می تواند منجر به عفونت در این ناحیه شود.
سردرد میگرنی یکی از شایع ترین انواع سردردها می باشد. برخی اوقات درد در قسمت پیشانی، اطراف چشم و یا در پشت سر دیده می شود، ولی معمولا درد میگرن در یک طرف سر است.
هنگامی که سیستم عصبی، سیستم عروقی و جابجایی مواد شیمیایی در مغز با هم تداخل می کنند، سردرد میگرنی بروز می کند.
رابطه سیستم عصبی سمپاتیک با میگرن
سیستم عصبی سمپاتیک، جزء سیستم عصبی خودکار است و استرس و درد را کنترل می کند.
در طی حملات میگرنی، سیستم عصبی سمپاتیک تحریک می شود.
فعالیت عصب سمپاتیک باعث تاخیر در تخلیه معده به روده کوچک می شود.
افزایش فعالیت عصب سمپاتیک موجب کاهش گردش خون و بیرنگ شدن پوست و سرد شدن دست ها و پاها می گردد.
افزایش فعالیت عصب سمپاتیک موجب حساسیت به نور و صدا می شود وتاری دید را زیاد می کند.
علائم میگرن
بیشتر حملات میگرن با سردرد همراه است.
- سردرد میگرنی معمولا در یک شقیقه همراه با درد شدید و ضربان دار می باشد. برخی اوقات درد در پیشانی، اطراف چشم و یا در پشت سر قرار دارد. ولی معمولا درد در یک طرف سر قرار دارد، گرچه در یک سوم موارد، درد در هر دو طرف سر قرار دارد.
- به طور کلی هنگامی که از بی خوابی رنج می برید، سردرد میگرنی شروع می شود.
- معمولا سردرد میگرنی در اثر فعالیت های روزانه از قبیل: بالا رفتن از پله، تشدید می شود.
- تهوع و استفرغ، اسهال، رنگ پریدگی صورت، سرد شدن دست و پا و حساسیت به نور و صدا در میگرن وجود دارد.
بیمار میگرنی معمولا ترجیح می دهد در طی حملات در یک اتاق تاریک و ساکت دراز بکشد. حملات میگرن بین 4 تا 72 ساعت طول می کشد
به طور میانگین 40 تا 60 درصد حملات میگرنی با علائم زیر همراه است:
- خواب آلودگی
- زودرنجی
- خستگی
- افسردگی و یا خوشحالی زیاد
- تشنگی بیش از حد و افزایش حجم ادرار
- یبوست و یا اسهال
- کمبود انرژی بدن و خمیازه کشیدن
- میل زیاد به خوردن غذاهای شیرین و یا شور
انواع سردرد میگرنی
1- هاله میگرن: حدود 20 درصد سردردهای میگرنی وابسته به هاله می باشند. این نوع میگرن می تواند باعث تغییرات بینایی، حرکتی و احساسی شود. هاله های میگرنی عبارتند از: نور، صدا، توهم، طعم و بوی غیرطبیعی که باعث ایجاد سردرد می شوند.
بیشترین نورهای ایجادکننده میگرن عبارتند از: نور چشمک زن، نور زیاد، نور نامنظم و نور موجدار.
همراه این نوع سردرد، سوزن سوزن شدن دست و یا اطراف دهان و بینی در یک طرف بدن شایع است.
بعد از گذشت 24 ساعت از حمله میگرن، فرد ممکن است احساس کمبود انرژی و سردرد خفیف همراه با حساسیت به نور و صدا داشته باشد.
2- میگرن ورتبروباسیلار (Vertebrobasilar): توسط اختلال عملکرد در ساقه مغز بوجود می آید. ساقه مغز، پایین ترین قسمت مغز است که مسئول فعالیت های خودکار می باشد.
علائم این میگرن شامل غش کردن، سرگیجه و تاری دید است.
3- میگرن مربوط به فلج نیمه بدن (Hemiplegic):
دارای علائم:
فلج و یا ضعف در یک طرف بدن و علائمی شبیه سکته مغزی می باشد.
فلج و یا ضعف موقتی می باشد، اما گاهی برای چند روز ادامه دارد.
4- میگرن چشمی ( Ocular) : یک نوع میگرن نادر است.
حملات تکراری کاهش جزئی بینایی و یا نابینایی کامل در یک چشم که کمتر از یک ساعت باقی می ماند و می تواند با سردرد همراه باشد.
نابینایی غیرقابل برگشت از عوارض این میگرن می باشد.
در برخی زنان، هنگام عادت ماهیانه، هورمون استروژن در خون کم می شود و موجب بروز سردرد میگرنی می گردد
ویژگی های سردرد میگرن
موسسه بین المللی سردرد، مشخصات میگرن را این گونه بیان می کند: فرد بیش از 5 بار دچار سردرد شده باشد و هر کدام 4 تا 72 ساعت طول کشیده شده باشد.
دارای حداقل دو ویژگی زیر باشد:
سردرد یکطرفه سر، ضربان دار، متوسط و یا شدید که با تحرک بدنی بدتر می شود.
به علاوه باید حداقل یک مورد زیر را داشته باشد:
تهوع یا استفراغ، ترس از صدا و ترس از نور.
درمان های خانگی میگرن
- با استفاده از کمپرس سرد، بیوفیدبک و روش های تمدد اعصاب می توان حملات میگرنی را متوقف کرد.
- خوابیدن یکی از بهترین درمان های میگرن می باشد.
- طب سوزنی نیز مفید است.
دارودرمانی میگرن
میگرن های خفیف که با فعالیت های روزانه فرد تداخلی ندارند، معمولا با داروهای مسکن بدون نسخه (مثل استامینوفن) و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (مثل بروفن و ادویل) بهبود می یابند.
آسپیرین و کافئین نیز برای درمان میگرن استفاده می شوند.
اما اگر درد متوسط تا شدید باشد، باید نزد پزشک بروید تا داروی مناسبی را برایتان تجویز کند.
* هشدار
- کودکان و نوجوانان، افراد دچار عدم تعادل، مصرف کنندگان وارفارین (ضد انعقاد خون)، افرادی که سابقه زخم معده و روده دارند و بیماران کبدی نباید از آسپرین و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی استفاده کنند.
- نباید از داروهای مسکن زیاد استفاده کنید، زیرا در صورت مصرف زیاد، تاثیرشان بر درد کم خواهد شد.
تشدیدکننده های میگرن
اگر در معرض یک عامل تشدیدکننده میگرن قرار بگیرید، ممکن است ساعت ها و یا دو روز بعد به سردرد میگرنی دچار گردید.
البته باید گفت که قرار گرفتن در معرض این تشدیدکننده ها همیشه موجب سردرد نمی شود. همچنین اجتناب از عوامل تشدیدکننده میگرن نیز موجب جلوگیری کامل از سردرد نمی شود.
کافئین مثل قهوه در مقادیر کم باعث افزایش هوشیاری و انرژی بدن شود. اما کافئین زیاد باعث بی خوابی، زودرنجی، اضطراب و سردرد می شود
در اینجا 14 عامل تشدیدکننده میگرن را می گوییم:
- استرس
- اختلالات خواب: کم خوابیدن، زیاد خوابیدن، کیفیت پایین خواب و بیدار شدن مکرر در طول خواب شب.
- گرسنگی بیش از حد که موجب آزاد شدن هورمون های وابسته به استرس و افت قند خون می شود.
- هورمون ها: در برخی زنان، هنگام عادت ماهیانه، هورمون استروژن در خون کم می شود و موجب بروز سردرد میگرنی می گردد. به این نوع میگرن، میگرن قاعدگی گویند و از دو روز قبل تا یک روز بعد از قاعدگی ادامه دارد. مصرف قرص های ضدبارداری نیز به دلیل کاهش هورمون استروژن باعث میگرن می شود.
- نور زیاد و نور چشمک زن
- بوهای مختلف
- دود سیگار
- الکل
- پنیر کهنه (موادغذایی دارای تیرامین) : هنوز شواهدی مبنی بر آنکه یک رژیم غذایی دارای مقادیر کم تیرآمین باعث کاهش میگرن می شود، وجود ندارد.
- شکلات: گزارش شده است که شکلات باعث سردرد میگرنی می شود، اما مطالعات علمی هنوز این رابطه را ثابت نکرده است.
- گلوتامات سدیم ( MSG) که در غذاهای چینی، سبزیجات کنسرو شده، سوپ ها و گوشتهای کنسرو شده وجود دارد.
- نیتریت که در سوسیس، کالباس، ماهی دودی و هر نوع گوشت فرآوری شده می باشد.
- آسپارتام
- کافئین: کافئین مثل قهوه در مقادیر کم باعث افزایش هوشیاری و انرژی بدن شود. اما کافئین زیاد باعث بی خوابی، زودرنجی، اضطراب و سردرد می شود.
جلوگیری از میگرن
- از عوامل تشدیدکننده میگرن که در بالا ذکر شدند، دوری کنید.
- سیگار نکشید.
- هیچ وعده غذایی اصلی را ترک نکنید.
- از گرسنگی بیش از حد خودداری کنید.
- به مقدار کافی مایعات بنوشید.
- به مقدار کافی بخوابید. هر روز سر یک ساعت مشخص بخوابید و سر یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوید.
- به طور مرتب ورزش کنید.
- با استفاده از ورزش منظم و تکنیک های تمدد اعصاب، استرس را از خودتان دور کنید.
- در روز کمتر از دو لیوان نوشیدنی های کافئیندار مصرف کنید.
- از نور زیاد و درخشان دوری کنید و در روزهای آفتابی حتما از عینک آفتابی استفاده کنید.
مختصری از آناتومی رحم
رحم عضوی عضلانی، تو خالی و گلابی شکل است که در پایین شکم بین مثانه و راست روده قرار گرفته است. دیوارههای رحم از دو لایه بافتی [لایه داخلی (آندومتر) و لایه خارجی(میومتر)] تشکیل شده است. از دو گوشه بالایی رحم دو لوله ظریف، قابل انعطاف و نرم به نام لولههای رحمی (لولههای فالوپ) به طرف دیواره جانبی لگن کشیده شده که انتهای آن بصورت شیپور در محوطه شکم آزاد است. وظیفهی این لولهها هدایت تخمک آزاد شده از تخمدان و همچنین تخم بارور شده به طرف رحم است. در سنین باروری لایه داخلی رحم که به آن آندومتر نیز گفته میشود، هر ماه رشد میکند و جدارش ضخیم میشود تا برای بارداری آماده گردد. در این فرایند اگر زن باردار نشود، بافت ضخیم شده همراه با خون از راه مهبل به بیرون میریزد که به آن عادت ماهانه یا قاعدگی گفته میشود.
سرطان رحم یکی از قابل درمانترین سرطانها است (به شرطی که در مراحل اولیه تشخیص و درمان شود.) با این حال اطلاع رسانی کمی در زمینه این سرطان و یا عود مجدد آن انجام شده است و پیش آگاهی در این زمینه ضعیف است.
تومورهایی که در رحم بوجود میآیند به دو نوع خوش خیم یا بد خیم تقسیم بندی میشوند.
تومورهای خوش خیم: مهمترین تومور خوش خیم فیبروم رحم است. در واقع فیبرومها شایعترین تومور خوش خیم رحم هستند. (به تودههای غیر سرطانی و خوش خیم که در ناحیه رحم رشد میکنند فیبروم اطلاق میشود.) این تومورها معمولا در حدود ۴۰ سالگی پیدا میشوند . یک خانم ممکن است در آن واحد به چند فیبروم مبتلا باشد. در بیشتر موارد فیبرومها علائمی ندارند و احتیاج به درمان هم ندارند ولی باید توسط پزشک کنترل شوند. فیبرومها میتوانند بر حسب اندازه و محل تومورها علائمی داشته باشند. این علائم عبارتند از:
خونریزی نامنظمترشحتکرر ادرار
زمانی که فیبرومها سبب خونریزی شدید شده و با فشار روی اعضای مجاور ایجاد درد کنند، درمان جراحی و یا طبی صورت میگیرد. وقتی زنان به سن یائسگی میرسند، فیبرومها کوچک شده و در پارهای موارد خود بخود از بین میروند.
تومورهای بدخیم: تومورهای بدخیم را میتوان مترادف با سرطان دانست. این تومورها بافتها و اعضاء مجاور را مورد حمله قرار داده و از طریق جریان خون و لنف (لنف مایعی بیرنگ و متمایل به زرد است که در رگهای لنفاوی جریان دارد.) به تمام نقاط بدن منتشر میشوند . امکان متاستاز سرطان رحم به استخوانها، ریهها و کبد وجود دارد. (متاستاز به معنی انتقال سلولهای سرطانی به مناطق دور از تومور اولیه است.) سرطان رحم ممکن است به علت تغییرات در سلولهای اندومتر در طول چند سال قبل یا بعد از یائسگی بروز کند.
نکته: سرطان رحم را نباید با سرطان دهانه رحم که یک نوع سرطان کاملا متفاوت است، یکی دانست.
علائم سرطان رحم
این سرطان معمولا بعد از یائسگی بروز میکند و خونریزی غیرعادی بخصوص بعد از یائسگی، از شایعترین علائم سرطان رحم است که ممکن است کم یا زیاد باشد. خونریزیهای دوران یائسگی را نباید ساده انگاشت. علائم زیر ممکن است با شروع سرطان رحم همراه باشند:
خونریزی و ترشح غیرعادی بخصوص بعد از یائسگی و یا خونریزی زیاد هنگام عادت ماهانه (اگر بیمار هنوز به سن یائسگی نرسیده باشد، این سرطان ممکن است باعث نامنظم و یا سنگینتر شدن دورههای قاعدگی شود)اشکال و یا درد در هنگام ادرار کردن مقاربت دردناک یا همان دیسپارونیادرد در ناحیه لگن
علائم مذکور ممکن است مربوط به سرطان رحم و یا سایر شرایط غیرعادی باشد و برای تشخیص اینکه آیا بروز این علائم به دلیل بروز سرطان است یا نه، باید به پزشک مراجعه نمائید تا معاینات و آزمایشهای زیر صورت پذیرد:
معاینات بالینی و آزمایشگاهی دستگاههای ادراری، تناسلی و گوارشی: در معاینه داخلی اگر تومور و یا تغییراتی وجود داشته باشد، این تغییرات مشاهده میشوند. برای انجام این روش از یک میلهی باریک مجهز به دوربینهای ویژه که از دهانه رحم به داخل رحم هدایت میشود، به منظور مشاهده داخل رحم (هیستروسکوپی) استفاده میشود.نمونه برداری از لایه داخلی بافت رحم و بررسی آن زیر میکروسکوپانجام آزمایش پاپ اسمیر (تمام زنان بعد از ازدواج باید آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند.)معاینه لگن: معاینه لگن برای بررسی واژن، رحم، مثانه و رکتوم انجام میشود. پزشک این اندامها را بهدنبال هرگونه تغییری در شکل و اندازهشان لمس میکند. پزشک برای دیدن قسمت بالای دهانه رحم و واژن وسیلهای به نام اسپکلوم Speculum را وارد واژن میکند.
علت سرطان رحم
علت سرطان رحم مشخص نیست و پزشکان به ندرت میتوانند توضیح دهند چرا یک زن سرطان میگیرد و دیگری نمیگیرد. اما آنچه مسلم است این است که سرطان رحم به علت یک آسیب و یا صدمه ایجاد نمیشود و مسری نیست. ولی عواملی وجود دارند که میتوانند خطرساز بوده خطر ابتلا را افزایش دهند:
عوامل خطرساز
سن: همانگونه که گفته شد سرطان رحم معمولا پس از یائسگی بروز میکند؛ بنابراین این بیماری در زنان ۵۰ سال به بالا بیشتر شایع است و خطر ابتلا با افزایش سن بیشتر میشود.مصرف استروژن: خانمهایی که معمولا بعد از یائسگی برای جلوگیری از پوکی استخوان و کم کردن خطرات بیماریهای قلبی به مصرف طولانی مدت و مقدار زیاد استروژن روی میآورند، شانس ابتلا به سرطان رحم در آنها بیشتر است. در واقع خانمهایی که از استروژن بدون پروژسترون استفاده میکنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.مصرف تاموکسفین: خطر ابتلا به بیماری در زنانی که داروی تاموکسیفن را برای پیشگیری یا درمان سرطان پستان مصرف میکنند افزایش مییابد. پزشکان زنانی را که تاموکسیفن مصرف میکنند برای کشف نشانههای سرطان رحم بازبینی میکنند. اگر مجبور به استفاده از تاموکسفین شدید در مورد پیشنه خود و خانواده خود با پزشک مشورت کنید. لازم به ذکر است مزایای تاموکسیفن برای درمان سرطان پستان مهمتر از خطر امکان بروز سرطانهای دیگر است.چاقی: خطر ابتلا به سرطان رحم در زنان چاق دو برابر زنان با وزن معمولی است.دیابت و فشار خون بالاابتلا به سرطانهای روده بزرگ و پستان: در زنانی که به سرطان روزده بزرگ یا سرطان سینه مبتلا هستند، خطر بروز سرطان رحم بیشتر است.رنگ پوست: خطر ابتلا در نژاد سفید بیشتر از نژاد سیاه است.مواردی همچون نازائی، نامنظم بودن عادت ماهانه و یائسگی دیررس نیز میتوانند خطرساز باشند.
درمان سرطان رحم
انتخاب روش درمانی به اندازه تومور، شرایط هورمونی بیمار، سن، وضعیت عمومی و بخصوص درجه بندی سرطان رحم بستگی دارد. درمان سرطان رحم اغلب به روش جراحی صورت میگیرد و در مواردی هم از اشعه درمانی استفاده میشود. تعداد کمی از بیماران نیز با شیمی درمانی و هورمون درمانی معالجه میشوند.
جراحی رحم: در این عمل جراحی معمولاً رحم، لولههای رحم و تخمدانها بیرون آورده میشوند که به آن هیسترکتومی نیز گویند. از عوارض بعد از این عمل میتوان به احساس درد و خستگی عمومی اشاره کرد. در خانمهایی که تخمدانهای آنها همزمان با رحم برداشته میشود، فوری یائسه میگردند و علائمی مانند گُر گرفتگی بروز میکند. قابل ذکر است که بعد از جراحی تمایلات جنسی معمولا دستخوش تغییر نمیشود و در صورت تغییر، مشاوره و حمایت روحی بیمار برای خروج از این وضعیت کارساز است.
پرتو درمانی: پرتو درمانی مانند جراحی در واقع درمان محل ضایعه است و فقط سلولهای سرطانی را در محل ضایعه از بین میبرد. این روش ممکن است همراه با جراحی باشد و یا قبل و بعد از جراحی مورد استفاده قرار گیرد. عوارض این روش درمانی به مقدار اشعه و محل ضایعه بستگی دارد. بیماران هنگام درمان و بخصوص در هفتههای آخر خسته هستند. استراحت در این وضعیت لازم است ولی پزشکان توصیه میکنند تا جایی که امکان دارد بیماران فعالیت معمول خود را دنبال کنند.
پرتو درمانی به دو روش انجام میگیرد:
پرتودرمانی خارجی: در پرتودرمانی خارجی، از دستگاه بزرگی در خارج از بدن برای تاباندن پرتو به محل تحت درمان استفاده میکنند. زنان معمولاً بهصورت سرپایی در درمانگاه یا بیمارستان، 5 روز در هفته و برای چند هفته متوالی، پرتودرمانی خارجی میشوند. این برنامه به محافظت از سلولها و بافتهای سالم با پخش و تقسیم شدن دوز کلی پرتودرمانی کمک میکند. هیچگونه مواد رادیواکتیوی را در این نوع پرتودرمانی در بدن کار نمیگذارند.پرتودرمانی داخلی: در پرتودرمانی داخلی محفظهای کوچک از مواد رادیواکتیو را از طریق واژن به مدت چندین هفته در رحم کار میگذارند. برای محافظت دیگران از پرتودهی رادیواکتیو، کسی نمیتواند بیمار را در زمانی که این مواد در بدنش است ملاقات کند و افراد فقط برای مدت کوتاهی میتوانند او را ببینند. بعد از خارج کردن ایمپلنت، هیچ اثری از مواد رادیواکتیو در بدنش نخواهد داشت.
هومورن درمانی: در این روش درمانی، درمان سرطان رحم با هورمون پروژسترون صورت میگیرد و در واقع یک درمان عمومی است که بصورت خوراکی ویا تزریقی مورد استفاده است. سازوکار این روش درمانی به این صورت است که مواد موجود در هورمونها نمیگذارند سلولهای سرطانی به هورمونهایی که برای رشد به آن نیاز دارند، دسترسی داشته باشند یا از آنها استفاده کنند. زنانی که تحت درمان با پروژسترون هستند ممکن است زود خسته شوند و تغییراتی در وزن و اشتهای آنها پیدا شود.
شیمی درمانی: شیمی درمانی در واقع استفاده از داروها است که این داروها خوراکی یا تزریقی هستند. این روش همانند هورمون درمانی یک درمان عمومی است و زمانی که سرطان منتشر شده است، بکار میرود. عوارض شیمی درمانی در هر مورد متفاوت است و به مقدار درمان و نوع دارو بستگی دارد. در این روش درمانی بیماران بیشتر در معرض ابتلا به عفونت قرار میگیرند، به آسانی خونریزی پیدا میکنند، بدنشان کوفته و انرژی و توان آنها کم میشود و ممکن است دچار ریزش مو، تهوع، استفراغ، کمی اشتهایی و زخمهای دهانی شوند. این علائم به تدریج بعد از دوره درمان از بین میروند.
سرطان پستان چگونه شروع می شود؟
تومورهای خوش خیم و بد خیم چه تفاوتی با هم دارند؟
این سرطان با چه سرعتی رشد می کند؟
پاسخ همه این سوالات را درادامه بخوانید.
سرطان سینه ( پستان ) چیست و چگونه آغاز می شود؟
سرطان پستان ناشی از رشد خارج از قاعده سلول های غیرطبیعی در پستان است. در هر دو نوع تومورهای خوش خیم و بدخیم، رشد سریع و زیاد سلول ها وجود دارد. روند زیاد شدن سلول ها در تومورهای خوش خیم در مرحله مشخصی متوقف می شود، در تومورهای بدخیم این رشد به صورت غیر قابل مهار ادامه می یابد تا حدی که در صورت عدم درمان، تمامی قسمت های بدن را تحت تأثیر قرار داده و از کار می اندازد.
شایع ترین نوع سرطان پستان، سرطان از منشاء مجاری شیری است و از آنجا که این نوع بافت بیشتر در یک چهارم بالایی و خارجی پستان وجود دارد، در حدود نیمی از سرطان های پستان در ربع فوقانی و خارجی آن یافت می شوند.
تومورهای خوش خیم و بدخیم چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
باید گفت که در تمام تومورها رشد سریع و زیاد سلول ها وجود دارد. خواه این تومور خوش خیم باشد یا بدخیم. آنچه حائز اهمیت است و تفاوت اصلی این دو نوع تومور را سبب می شود این است که روند زیاد شدن سلول ها در تومورهای خوش خیم در مرحله مشخصی متوقف می شود ولی در تومورهای بدخیم به صورت غیرقابل مهار ادامه می یابد. این رشد سلولی در تومورهای بدخیم که همان سرطان است تا حدی ادامه می یابد که در صورت عدم درمان تمامی قسمت های بدن را تحت تأثیر قرار داده و از کار می اندازد. این در حالی است که این اتفاق، هرگز در تومورهای خوش خیم نمی افتد.
رطان پستان، شایعترین سرطانی است که خانم ها به آن مبتلا می شوند. در کشورهای غربی این بیماری بیشتر در سنین بالای 50 سال دیده می شود ولی در کشور ما بیماران جوان تر هستند و در بسیاری از موارد به علت عدم آگاهی از علائم بیماری در مراحل پیشرفته تری مراجعه می کنند.
هر چقدر سرطان پستان زودتر تشخیص داده شود، درمان آن آسان تر و موفقیت آمیز تر است. به همین دلیل لازم است بانوان جهت حفظ سلامت خود، حقایقی را در مورد این بیماری بدانند.
نشانه های سرطان سینه در زنان دلیل ابتلا به سرطان سینه چیست؟
مهمترین عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان می شوند عبارتند از :
سابقه فامیلی ابتلا به سرطان پستان، بخصوص در مادر، خواهر یا دختر
سابقه سرطان پستان در خود فرد
سن اولین زایمان بیشتر از 35 سال
نازایی
بلوغ زودرس
یائسگی دیررس
چاقی پس از یائسگی
همچنین بخوانید : تمام دانستنیهای بیماری سرطان سینه و درمان آن
مصرف زیاد چربی حیوانی در رژیم غذایی
سابقه تابش اشعه زیاد به قفسه سینه
برخی از بیماریهای خوش خیم پستان
البته باید تاکید کرد که وجود یک یا تمام این شرایط در هر فرد به معنای ابتلای قطعی وی به این بیماری نیست و این عوامل صرفا" احتمال ابتلا را افزایش می دهند. همچنین
علائم و نشانه های سرطان سینه چیست؟ 1- توده یا تومور پستان:
توده های مشکوک به سرطان در لمس به صورت سفت یا سخت، گاه غیرمتحرک و با چسبندگی به اطراف لمس می شوند. همان گونه که قبلاً گفته شد، اغلب این توده ها منفرد و بدون درد هستند. باید توجه داشت که قضاوت در مورد خوش خیم یا بدخیم بودن توده، بعهده پزشک معالج بوده و پس از بررسی های دقیق مقدور خواهد بود.
2- ترشح از نوک پستان:
ترشحات پستان می توانند به رنگ های مختلف مشاهده شوند (سفید، قهوه ای، آبی، خاکستری، قرمز، سبز و یا بدون رنگ). ترشح ناشی از سرطان پستان معمولاً خون واضح و یا خونابه ای یا در برخی از موارد بی رنگ می باشد.
ترشح خونی یا آبکی که خودبخودی بوده و از یک پستان و از یک مجرا خارج شود، یا همراه با غده ای در پستان باشد، شک به سرطان را افزایش می دهد.
3- تغییرات پوست پستان:
این تغییرات به صورت فرورفتگی و یا کشیدگی پوست پستان بروز می کنند. فرورفتگی پوست پستان ممکن است بطور ثابت و مشخص وجود داشته باشد و یا در حالات خاصی از معاینه پستان دیده شود. کشیدگی پوست، اگر چه علامتی مهم است ولی یافته قطعی دال بر سرطان نیست و گاهی به دنبال بیماری های خوش خیم پستان نیز دیده می شود.
4- تغییرات نوک پستان:
در بعضی افراد فرورفتگی نوک پستان ممکن است بعد از شیردهی یا پس از دوران بلوغ ایجاد شود که معمولاً به طور خود به خودی و یا با دستکاری خود فرد به حالت اول برمی گردد. در حالیکه در سرطان، این فرورفتگی حالت ثابت دارد و با معاینه دقیق پستان ممکن است وجود غده ای در زیر نوک و هاله پستان مشخص شود.
قرمزی و خارش نوک پستان همراه با پوسته پوسته شدن و ترک خوردن آن، می تواند علامت نوعی از سرطان پستان به نام پاژه باشد مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.
5- بزرگی غدد لنفاوی زیر بغل:
آنچه از اهمیت ویژه ای برخوردار است این موضوع است که بزرگی غدد لنفاوی زیربغل می تواند به دلیل ضایعات خوش خیم و حتی التهاب ها و ضربه به ناحیه دست و یا پستان باشد. بنابراین اگرچه این علامت بیمار را به سمت بررسی های بیشتر هدایت می کند ولی باید دانست که این حالت از ابتدا نگران کننده نیست.
6- تغییراندازه پستان:
گاهی اوقات به علت بزرگی بیش از حد یک تومور و یا التهاب قابل توجه دور تومورهای کوچکتر، پستان در یک طرف، بطور واضحی بزرگتر از طرف مقابل می شود. البته اندازة دو پستان در افراد سالم نیز کاملاً مشابه نیست ولی بزرگی یک پستان نسبت به طرف دیگر که اخیراً ایجاد شده است، باید مورد توجه قرار گیرد و با انجام معاینه از عدم وجود توده و سلامت پستان مطمئن شد. گاهی هم تومورهای خوش خیم و نیز ضربه به پستان، خونریزی و یا التهاب ناشی از تجمع شیر در پستان (بویژه در خانم های باردار و شیرده) و کیست های بزرگ، باعث این عدم تقارن می شوند که با معاینه و استفاده از روش های تشخیصی، می توان نوع آنها را تعیین نمود (3 و 2).
با وجود آنکه نمی توان از ایجاد سرطان پستان جلوگیری کرد ولی با تشخیص زودرس و به موقع آن، شانس بیشتری برای درمان موفقیت آمیز این بیماری وجود دارد.
سه روش شناخته شده برای تشخیص زودرس سرطان سینه وجود دارد که عبارتند از: خودآزمایی پستان معاینه پستان توسط پزشک ماموگرافیخودآزمایی پستان
سندرم تخمدان پلی کیستیک یک بیماری شایع بین زنان است
سندرم تخمدان پلی کیستیک یک بیماری شایع است که یک نفر از هر 5 زن و یک نفر از هر 20 زن بارور را تحت تاثیر قرار میدهد. این وضعیت باعث عدم تعادل هورمونی شده و مسائلی مانند کیست تخمدان،افزایش رشد مو، آکنه، افزایش وزن، ریزشض مو، قاعدگی نامنظم یا حتی ناباروری را موجب میشود. عوارض ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک شامل افزایش احتمال ابتلا به دیابت نوع دوم، کلسترول بالا، سندرم متابولیک و ناراحتی قلبی است. در حال حاضر هیچ درمانی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد اما تکنیکهایی برای مدیریت علائم بیماری وجود دارد. افراد مبتلا برای درمان آکنه، تنظیم هورمون، دیابت و باروری دارو استفاده میکنند.
تغذیه کمک میکند؟
خوشبختانه هر روز پزشکان بیشتری بر نقش تغذیه در پیشگیری و کنترل سندرم تخمدان پلی کیستیک اذعان میکنند. به نظر میرسد تغذیه نقش بسیار زیادی بر سبک زندگی افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک دارد.از آنجا که متخصصان معتقدند التهاب و مقاومت به انسولین در سندرم تخمدان پلی کیستیک اثر دارد باید به دنبال راهی باشید تا با بهبود رژیم غذایی این شرایط را برطرف کنید.
نقش انسولین
تصور میشود که انسولین نقش عمدهای در سندرم تخمدان پلی کیستیک بازی میکند. این هورمون قدرتمند توسط لوزالمعده ترشح میشود و قند را از خون به داخل سلولها منتقل میکند. با این حال بسیاری از زنان مبتلا به این بیماری مقاومت به انسولین دارند و این به آن معناست که این هورمون در بدن به درستی عمل نمیکند در نتیجه افزایش انسولین جزو علائم جدا نشدنی سندرم تخمدان پلی کیستیک به حساب میآید. خبر خوب این است که با کنترل رژیم غذایی میتوان بخش زیادی از این مقاومت به انسولین را کاهش داد. در مرحله اول داشتن رژیم غذایی متعادل که شامل غلات کامل، میوه و سبزی، چربی های سالم و پروتئین میتواند کمک کننده باشد. قطع مصرف قند و غذاهای فرآوری شده و انتخاب خوراکیهای با شاخص گلایسمی پایین که منجر به جلوگیری از سطح قند خون بالا میشود، مقاومت به انسولین را نیز کاهش میدهد. اگر شما اضافه وزن دارید و چاق هستید باید به سمت کاهش وزن بروید. از دست دادن 5 تا 10 درصد از وزن میتواند علائم PCOS را بهبود ببخشید.
التهاب هم مهم است
التهاب هم یکی دیگر از عوامل احتمالی ذکر شده در ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک و شرایط ناشی از این سندرم است. در حالی که در یک مکانیسم سالم برای دفع مهاجم خارجی از بدن درجات پایینی از التهاب ایجاد میشود ممکن است بدن زمانی بدون وجود باکتری یا ویروس واکنش التهابی نشان دهد. در این حالت رژیم غذایی نقش بزرگی در تنظیم این نوع از التهاب دارد. با مصرف غذاهای ضد التهابی بدن ما تحریک و پاسخ را کنترل میکند.
زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک باید در مصرف کربوهیدرات ها توجه کنند
به کربوهیدرات توجه کنید
در حالی که گفته میشود روزانه 45 تا 65 درصد از کالری روزانه از کربوهیدرات تامین میشود، زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک باید این مقدار را کاهش دهند. دلیل آن هم این است که کربوهیدرات باعث کاهش سطح انسولین و مقاومت به آن شده و موجب بازگشت گرسنگی میشود که این شرایط به افزایش وزن کمک میکند. داشتن رژیم غذایی با 43 درصد کربوهیدرات حساسیت به انسولین را در زنان مبتلا به این سندرم کاهش میدهد. باید در انتخاب کربوهیدرات هوشمندانه عمل کنید و سیب زمینی سرخ کرده، نان سفید، شیرینی و ماکارونی را فراموش کنید و به جای آن کربوهیدارتی مانند برنج قهوه ای، بلغور، جودوسر، چاودار و ماکارونی با گندم کامل را در مقادیر کم انتخاب کنید. اما به طور کلی بهترین منبع کربوهیدارت سبزیجات هستند بنابراین فراموش نکنید آنها را در رژیم غذایی تان قرار دهید.
چربی های خوب و بد
چربیها در رژیم غذایی فرد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک حیاتی هستند چون انتشار گلوکز را کم میکنند و سطح قند خون را پایدار نگه میدارند. چربی نیز در کنترل وزن میتواند مهم باشد. اما یکی از چربیهایی که با خیال راحت میتوانید استفاده کنید چربی اشباع است این به آن معناست که نباید غذاهایی مانند پیتزا، پنیر، گوشت چرب، سوسیس، چیپس و سیب زمینی سرخ شده استفاده کنید.